Lidex – szybki i niezawodny
Twój dostawca usług tłumaczeniowych
Tłumaczenia z języka kaszubskiego
W Polsce funkcjonuje tylko jeden język regionalny – kaszubski. Uznany został za taki w 2005 roku na mocy ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. Zapewniono mu w ten sposób ochronę prawną i umożliwiono nauczanie go w szkołach. Obecnie kaszubskiego uczy się ponad 20 tysięcy uczniów, a liczba osób deklarujących jego znajomość przekracza 100 tysięcy. Co ciekawe, kaszubski występuje w kilkunastu odmianach dialektalnych, które różnią się nie tylko wymową, ale też słownictwem i gramatyką. Istnieje powiedzenie, że „co wieś, to inny kaszubski”.
Korzenie kaszubskiego sięgające średniowiecza
Język kaszubski wywodzi się z grupy języków lechickich, do której należą również polski i wymarły połabski. Pierwsze ślady pisane pojawiły się już w XIII wieku, choć przez stulecia był to głównie język mówiony. W 1586 roku ukazały się Duchowne piesnie Szymona Krofeya, zbiór pieśni religijnych z elementami kaszubskimi. To jeden z najstarszych zabytków piśmiennictwa w tym języku.
W XIX wieku proces germanizacji doprowadził do znacznego osłabienia pozycji języka kaszubskiego i zagroził jego dalszemu funkcjonowaniu. Właśnie wtedy pojawił się Florian Ceynowa, lekarz i wizjoner, który jako pierwszy nadał kaszubskiemu ramy gramatyczne i rozpoczął jego świadome odrodzenie. Jego misję kontynuował Aleksander Majkowski, działacz i twórca uznawanej za kaszubską epopeję narodową powieści Żëcé i przigòdë Remùsa (Życie i przygody Remusa). Dzięki ich determinacji kaszubski nie tylko przetrwał, ale zyskał literacki i kulturowy fundament.
Gramatyka i ortografia – język pełen niespodzianek
Kaszubski ma aż dziewięć przypadków gramatycznych, o dwa więcej niż język polski. W jego alfabecie znajdziemy znaki diakrytyczne, których nie ma w polskim, takie jak ë, ò, ù czy å. Wymowa również bywa zaskakująca, np. człowiek to po kaszubsku również człowiek, ale wymawiany z charakterystycznym miękkim akcentem.
W słownictwie widać silne wpływy niemieckie, co nie jest przypadkowe, ponieważ Kaszuby przez wieki znajdowały się pod wpływem Prus. I tak bùks to książka, szkòła to szkoła, a kùchniô to kuchnia. Ale są też słowa zupełnie unikatowe, jak pùrtk (dziecko) czy mòrtwica (cisza).
Kaszubska literatura – od klasyki po nowoczesność
Najbardziej znanym dziełem literatury kaszubskiej jest wspomniane wcześniej Życie i przygody Remusa, opowieść o wędrownym handlarzu książek, który symbolizuje walkę o zachowanie tożsamości. Na kaszubski przetłumaczone zostały także takie pozycje jak Mały Książe (Môłi Książã) czy Pan Tadeusz (Pón Tadeùsz), a nawet komiksy i bajki dla dzieci, na przykład Alicja w krainie czarów (Przigòdë Alicje w Cëdaczny Zemie).
Coraz więcej autorów pisze oryginalnie po kaszubsku, tworząc literaturę, która nie tylko pielęgnuje język, ale też rozwija go w nowych kierunkach. Przykładem może być Stanisław Janke, autor powieści Czësk (Strach), poruszającej tematykę tożsamości i pamięci.
Kultura kaszubska – język, muzyka i tożsamość
Kultura kaszubska to znacznie więcej niż sam język, to także bogaty świat symboli, muzyki i tradycji, które od najmłodszych lat kształtują tożsamość mieszkańców Pomorza. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych i zarazem edukacyjnych elementów tej kultury są Kaszubskie nuty, tradycyjna piosenka dziecięca.
Każda nuta to osobna fraza dźwiękonaśladowcza, np. kòń, kòń, kòń (rżenie konia), kùkùłka, kùkùłka (kukułka) czy bùczka, bùczka (dźwięk beczki). Dzięki rytmicznej formie i zabawnym brzmieniom piosenka jest łatwa do zapamiętania, dlatego dzieci uczą się jej już w przedszkolu. W niektórych wersjach każda fraza odpowiada jednej literze alfabetu kaszubskiego, co czyni ją doskonałym narzędziem do nauki języka. Kaszubskie nuty to także symbol kulturowej tożsamości, obecny na festynach, w szkołach, a także w materiałach edukacyjnych i podręcznikach. To doskonały przykład, jak tradycja może skutecznie wspierać edukację.
Język kaszubski jest coraz bardziej obecny w przestrzeni publicznej. Często w tym regionie można zobaczyć dwujęzyczne tablice z nazwami miejscowości, a w niektórych urzędach załatwić sprawy po kaszubsku. Media również aktywnie wspierają jego rozwój. Radio Kaszëbë nadaje codzienne audycje w języku regionalnym, a kaszubskie programy pojawiają się w lokalnych telewizjach i podcastach.
Ruch na rzecz języka kaszubskiego
Za promocją i ochroną języka kaszubskiego stoją silne organizacje społeczne. Najważniejszą z nich jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, które działa od 1956 roku. Organizuje festiwale, konkursy, warsztaty językowe i kampanie społeczne. Wspiera również nauczycieli i tłumaczy, którzy pracują z językiem kaszubskim. Ważną rolę odgrywa także Instytut Kaszubski, który prowadzi badania naukowe, wydaje książki i organizuje konferencje. Dzięki ich pracy kaszubski nie tylko przetrwał, ale zyskał nowe życie.
Twoja marka po kaszubsku? Brzmi dobrze!
Kaszubski to tożsamość, emocje i charakter. Dlatego coraz więcej firm, instytucji i twórców mówi: Tłumaczymy, bo warto!
Tłumaczymy, bo:
- kaszëbsczi przyciąga uwagę jak widok z Kamiennej Góry,
- po naszému znaczy bliżej ludzi i bliżej serca,
- a dobrze przetłumaczony tekst to nie tylko słowa, ale i szacunek do regionu.
Oddział w Gdyni – tu gôdómë z pasją!
Masz tekst, który chcesz przetłumaczyć na kaszubski?
Ulotkę, film, stronę, a może coś zupełnie innego?
Zgłoś się do naszego oddziału w Gdyni!
Zrobimy to z głową, z humorem i z kaszubskim sznytem.
Trójmiasto tłumaczenia z języka kaszubskiego
lub przez poniższy formularz kontaktowy
- Pola oznaczone gwiazdką (*) są obowiązkowe.
