Lidex – szybki i niezawodny
Twój dostawca usług tłumaczeniowych
Tłumaczenia z języka śląskiego
Język śląski to system językowy używany głównie na Górnym Śląsku przez osoby identyfikujące się jako Ślązacy. Według spisu powszechnego z 2021 roku ponad 530 tysięcy osób zadeklarowało posługiwanie się nim na co dzień. W 2007 roku śląski otrzymał kod ISO 639-3 szl, co potwierdziło jego odrębność na arenie międzynarodowej. W polskim systemie prawnym wciąż nie posiada jednak statusu języka regionalnego.
Korzenie i rozwój języka śląskiego
Śląski wywodzi się z dialektów staropolskich, które zaczęły się kształtować już w XIII wieku. Na jego rozwój wpływały języki sąsiednie: czeski (np. doktór), niemiecki (klopsztanga, sznita) i łacina (proboszcz, ministrant). Już w XV wieku pojawiały się zapisy śląszczyzny w dokumentach miejskich Wrocławia i Bytomia. W XIX wieku śląski był powszechnie używany w życiu codziennym, ale nie funkcjonował jako język literacki. W II RP nie został włączony do systemu edukacji, a w PRL był marginalizowany i stygmatyzowany. Dopiero po 1989 roku rozpoczął się proces stopniowego przywracania tego języka w kulturze, edukacji i debacie publicznej.
Śląska gramatyka i ortografia
Język śląski wyróżnia się bogactwem form gramatycznych i słowotwórczych. Nie posiada jednej, oficjalnej ortografii. Funkcjonują różne systemy zapisu, m.in. Grzegorza Kulika oraz Tôwarzistwa Piastowaniô Ślónskij Môwy DANGA.
Przykłady charakterystycznych form:
- czasowniki: robiymy (robimy), byda (będę), poszołech (poszedłem),
- zaimki: wóm (wam), mi (mnie),
- archaizmy: nima (nie ma),
- słownictwo: gruba (kopalnia), klachulać (plotkować), szmaterlok (motyl),
- fonetyka: przejście ł w u – np. kula zamiast kłoda.
Język śląski w literaturze i sztuce
Od początku XXI wieku literatura śląska rozwija się dynamicznie. Grzegorz Kulik przetłumaczył m.in. Małego Księcia i Kubusia Puchatka. Alojzy Lysko opisał losy Ślązaków w Wehrmachcie w książce To byli nasi ojcowie. W 2023 roku ukazała się pierwsza antologia poezji śląskiej. Teatr Korez w Katowicach od lat wystawia spektakle po śląsku, np. Zolyty czy Cholonek. Powstają też komiksy, jak Kajko i Kokosz po ślōnsku.
Śląski w kulturze popularnej
Język śląski obecny jest w muzyce (Frele, Oberschlesien, Silesian Sound), kabaretach (RAK, RAKi), filmie (Szczęście świata) i mediach społecznościowych. Twórcy internetowi popularyzują go w nowoczesnej formie. W Katowicach i innych miastach odbywają się wydarzenia promujące śląski, np. Ślōnski Fest czy Dziyń Ślōnskij Mōwy.
Społeczny ruch językowy
Za obecnością śląskiego w przestrzeni publicznej stoi aktywny ruch społeczny. Tôwarzistwo Piastowaniô Ślónskij Môwy DANGA działa od 1996 roku, a Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej prowadzi działania legislacyjne. Projekt ustawy o uznaniu śląskiego za język regionalny był składany do Sejmu kilkukrotnie, ostatnio w 2023 roku. W 2022 roku ukazał się pierwszy podręcznik do nauki śląskiego dla dzieci Ślabikorz ABC. W niektórych szkołach prowadzone są zajęcia fakultatywne, a biblioteki i domy kultury organizują warsztaty językowe.
Ślōnskŏ godka? My to gŏdomy!
Tłumaczenia na śląski to nie fanaberia, a sztuka z charakterem. Coraz więcej firm, instytucji i artystów rozumie, że:
- po naszymu brzmi lepiej (i bardziej swojsko),
- ślōnskijklimat przyciąga uwagę jak rolada na niedzielnym obiedzie,
- a dobrze przetłumaczony tekst to nie ino słowa, ale i dusza regionu.
Chcesz, żeby Twoja reklama, ulotka albo filmik godały jak trza?
Zgłoś się do nas! Oddział Katowice czeka z otwartymi ramionami i termosym z kawa.
Katowice tłumaczenia z języka śląskiego
lub przez poniższy formularz kontaktowy
- Pola oznaczone gwiazdką (*) są obowiązkowe.
